Ochrona infrastruktury krytycznej w odpowiedzi na ataki terrorystyczne – Warsztaty NATO SPS
W Stambule 23-25 października 2023 r. odbył się Program NATO – Nauka dla Pokoju i Bezpieczeństwa z warsztatami pt. „Ochrona infrastruktury krytycznej w odpowiedzi na ataki terrorystyczne” (Science for Peace and Security Programme with Workshop on Critical infrastructures protection in response to terrorist attacks). Celem warsztatów była wymiana wiedzy i pomysłów doświadczonych specjalistów z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej.
Uczestnicy
Organizatorami warsztatów było konsorcjum: Politechnika Rzeszowska, Uniwersytet Kutahya Dumlupinar Turcja, Narodowy Uniwersytet Techniczny Ukrainy, Kijowski Instytut Politechniczny im. Igora Sikorskiego, Politechnika w Rydze. Politechnikę Rzeszowską reprezentowali: rektor prof. Piotr Koszelnik, prorektor ds. rozwoju i współpracy z otoczeniem prof. Jarosław Sęp, kierownik Katedry Awioniki i Sterowania prof. PRz Tomasz Rogalski, kierownik Zakładu Systemów Złożonych prof. PRz Dominik Strzałka, dr inż. Grzegorz Drupka, dyrektor Ośrodka Kształcenia Lotniczego dr inż. Arkadiusz Rzucidło i dr inż. Piotr Grzybowski.
Prof. Jarosław Sęp przedstawił prezentację nt. „Analiza zagrożeń dla obiektów infrastruktury krytycznej”, a prof. Piotr Koszelnik wraz z prof. PRz D. Strzałką zaprezentowali wystąpienie pt. „Potencjalne zagrożenia dla infrastruktury krytycznej w Polsce”.
We współczesnym świecie na skutek globalizacji migracja ludności z miejsc małych lub słabo rozwiniętych do większych miast w celu poprawy warunków życia powoduje szybki wzrost populacji miejskich. Sytuacja ta wpływa na przeniesienie pewnych problemów na miasta i zagraża ich bezpieczeństwu. Ataki terrorystyczne znajdują się na szczycie tych zagrożeń. Fakt, że ludzie, którzy osiedlili się w dużych miastach, nie mogą nadążyć za tempem życia, trudności ekonomiczne, różnice poglądów politycznych lub religijnych oraz brak równowagi w dochodach powodują, że z czasem warunki pokojowe w dużych miastach ulegają pogorszeniu. W rezultacie wykorzystywanie części społeczności zamieszkujących miasto przez nielegalne grupy może skłonić część osób i grup zamieszkujących te miasta do przeprowadzenia ataków terrorystycznych.
Problematyka
Problem potencjalnych zagrożeń dla infrastruktury krytycznej w Polsce można rozpatrywać w wielu aspektach i wymiarach. Stosunkowo łatwa w użyciu formuła wojny hybrydowej pozwala na prowadzenie różnych działań przeciwko infrastrukturze krytycznej wroga bez formalnego wypowiadania wojny. Dotychczas celem tych ataków była demonstracja siły, wiele jednak wskazuje na to, że kolejne fale ataków mogą zmierzać do realnego osłabienia zdolności obronnych. Doskonale widać to na przykładzie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Niektóre z opublikowanych ostatnio raportów wskazują na gwałtowny wzrost zainteresowania cyberbezpieczeństwem infrastruktury krytycznej i środowisk IT/OT. Przykłady cyberataków z ostatnich lat wpływają na postrzeganie ICT i cyberbezpieczeństwa jako podstawy wysokowydajnych zadań i usług, wymagań dostępności i ciągłości działania na poziomie państwa, organizacji o znaczeniu strategicznym i podmiotów prywatnych. Ze względu na wagę tych zagadnień opracowano w ostatnich latach wiele działań, których celem jest zwiększenie cyberbezpieczeństwa środowisk IT/OT i Industrial IoT, aby zmniejszyć poziom zagrożeń dla infrastruktury krytycznej.
Polska jako kraj poważnie podchodzący do tematu budowy tarczy chroniącej przed zagrożeniami dla infrastruktury krytycznej, będąc członkiem UE, przyjmuje podejście umożliwiające wymianę danych o zagrożeniach pomiędzy krajowymi ośrodkami sektorowymi, opierając się na lokalnych przepisach lub z podmiotami unijnymi na regulacjach ENISA. W kontekście dokumentów programowych ENISA podejście to wpisuje się np. w cel strategiczny ENISA nr 4. Najnowocześniejsze kompetencje i możliwości w zakresie cyberbezpieczeństwa w całej Unii będące odpowiedzią na zalecenie dotyczące opracowania rozwiązań w zakresie ochrony ICT w UE to: systematyczne szacowanie ryzyka incydentu (funkcjonalności zapewniane przez podsystem świadomości sytuacyjnej), zapewnienie środków technicznych i organizacyjnych odpowiednich i proporcjonalnych do ocenianego ryzyka przy najnowszym stanie wiedzy i możliwościach zarządzania incydentami, wsparcie bezpiecznej pracy systemów krytycznych.
